Καλή σας μέρα, πιστεύω σίγουρα πως η πηγή του πολιτισμού είναι η αγάπη και ο πολιτισμός είναι η όαση του ανθρώπινου βιότοπου μέσα στην οποία μπορεί να χαρεί τα αγαθά της ζωής, να φωτίσει το νου, να δροσίσει την ψυχή, να ανακαλύψει τις πνευματικές του ανησυχίες. Είναι εκεί όπου πρέπει να ζούμε.
Εμείς εδώ στην εφημερίδα το “ΔΙΑΒΗΜΑ”, φυτεύουμε σε αυτή την όαση του πολιτισμού, που είναι ο τοπικός τύπος. Ποτίζουμε τα δέντρα και τα λουλούδια της, γευόμαστε του όμορφους καρπούς και μαζεύουμε σπόρους να τους βρουν τα παιδιά, να φυτέψουν κι αυτά για να κρατήσουν τον τόπο μας εκεί που του αξίζει.
Με την αγάπη λοιπόν οδηγό, θέλω να σας πάω στο τοπίο του ντόπιου πολιτισμού σε ένα έθιμο παλιό και σήμερα ξεχασμένο κάπου στο ντουλάπι του χρόνου.
24 Ιουνίου, γενέθλιος εορτή του Αγίου Ιωάννη του προδρόμου ‘η Κλείδωνα ή Ριζικάρη. Η δική μου γενιά δεν πρόλαβε το έθιμο που το είχα ακούσει από γιαγιάδες και είχα μάθει πολλά από αυτές. Την παραμονή του Αι Γιάννη του Ριζικάρη, μαζεύονταν οι κοπέλες του χωριού στο σπίτι του Κωνσταντίνου Δημητρίου (Καντά). Εκεί λοιπόν, στο κατώι του σπιτιού, πήγαιναν με τη στάμνα στο πηγάδι του χωριού να φέρουν το αμίλητο νερό και στον δρόμο τσιμουδιά. Μιλιά σε κανέναν και για κανέναν λόγο.
Έφτανε το αμίλητο νερό στο κατώι και μια κοπέλα το άδειαζε σ’ ένα πήλινο κανάτι. Οι κοπέλες έριχναν μέσα στο νερό κάποιο δικό τους αντικείμενο, δαχτυλίδι, κλειδί, κουμπί, σταυρό, ό, τι είχε η καθεμιά. Με ένα κόκκινο πανί σκέπαζαν το κανάτι, το έδεναν με σχοινί ή αλυσίδα και το κλείδωναν με λουκέτο. Το δοχείο με το αμίλητο νερό έμενε το βράδυ κάτω από τα αστέρια. Εκεί που ξενυχτούσαν κλειδωμένα, επιθυμίες, όνειρα, προσδοκίες όλο τα αμίλητα και τ’ απόκρυφα των κοριτσιών. Κατόπιν έβγαιναν στον δρόμο και το πρώτο όνομα που θα άκουγαν θα ήταν το όνομα του γαμπρού, του μελλοντικού συντρόφου της ζωής τους.
Ανήμερα του Αι Γιαννιού, μαζεύονταν πάλι τα κορίτσια να ξεκλειδώσουν το κανάτι. Τότε, έβγαζαν ένα μικρό παιδί να βγάζει τα αντικείμενα και οι κοπέλες τραγουδούσαν “Ανοίγουμε το Ριζικάρι με τ’ Αι Γιαννιού τη χάρη ποιος είναι καλορίζικος να ‘ρθει να μας πάρει”.
Έτσι, για κάθε αντικείμενο που έβγαινε από το κανάτι, έλεγαν και ένα τετράστιχο στην κοπελιά στην οποία άνηκε το αντικείμενο, πότε ερωτικό ή σατυρικό και φυσικά γίνονταν παρεξηγήσεις από την απαγγελία των στίχων.
Τώρα σε τι χρησίμευε αυτή η διαδικασία, η οποία είχε να κάνει με το ριζικό και περνούσε από μυστήρια και ανεξήγητα, δεν μπορούμε να πούμε. Και δεν μπορούμε γιατί είναι πολύ βαθιές οι ρίζες των εθίμων μέσα στα απέραντα του χρόνου. Έτσι σιγά σιγά, η μια γενιά με την άλλη τα εγκαταλείπει στις γωνιές του χρόνου, όπως έγινε με τόσα και τόσα άλλα έθιμα.
Καλό καλοκαίρι
Ντίνα Σ. Μήτσου
Follow us:
