Έχω την εντύπωση πως το ωραιότερο, το σημαντικότερο και πλέον ενδιαφέρον βιβλίο που αφορά τον κάθε τόπο είναι εκείνο που αφορά το «άγραφο» της προφορικής παράδοσης, στις σελίδες του οποίου θα βρεις τις ζωντανές μαρτυρίες των κατοίκων, τις πατρογονικές ιστορίες, τις μυθοπλασίες, τους θρύλους, τα ήθη και τα έθιμα. Ιστορίες με όμορφα λόγια για τον ακριβό μας τόπο. Γεγονότα, τα οποία αφορούν μια άλλη καθημερινότητα με διαφορετικό τρόπο ζωής, με αλλιώτικους ήχους, εικόνες, αναζητήσεις και αξίες με ρίζες, οι οποίες χάνονται στα βάθη των αιώνων.
Έτσι, το σημερινό χωριό Άγιος Αθανάσιος παλαιότερα λεγόταν Καραχουσεΐν και αργότερα Καραξίνη. Το όνομα του το πήρε από ένα Τούρκο (Καραχουσεΐν) που δέσποζε στην περιοχή. Μετά το θάνατο του και όταν ελευθερώθηκε η περιοχή από τους Τούρκους, ήρθαν στο χωριό βλάχοι και κτηνοτρόφοι.
Ο κάμπος που άνηκε στον Καραχουσεΐν μοιράστηκε σε τσιφλικάδες. Ένας από αυτούς ήτανε ο Άρχοντας Λογοθέτης από τη Λιβαδειά που διεκδικούσε γη από τον Δεγλέ (Μαυρόγια) μέχρι τα «επίδικα» κοντά στην Κωπαΐδα (πρώτες Λεύκες). Από τον Λογοθέτη η έκταση πέρασε σε δύο αδερφές με καταγωγή από την Αίγυπτο. Η μία ήταν παντρεμένη με τον τραπεζίτη Κρίτσα και ονομαζόταν Ελένη (στην περιοχή την φώναζαν Λένικο). Η άλλη, η Νίνα ήταν παντρεμένη με τον στρατηγό Αντωνακάκη. Οι δύο τους είχαν πολύ κόσμο στη δούλεψη τους και τις έλεγαν «κυράδες».
Η υπόλοιπη περιοχή πέρασε στα χέρια του Γενναίου Κολωκοτρώνη στον οποίο ο Όθωνας την παραχώρησε, όταν γύρισε από το Παρίσι, όπου ήτανε πρεσβευτής. Ο Γενναίος, ο οποίος ήταν αδερφός του Κολωκοτρώνη, απέκτησε μια κόρη, την Πεπίτα, που ήταν κληρονόμος του. Καθώς περνούσαν τα χρόνια, τόσο οι αδερφές Ελένη και Νίνα, όσο και η Πεπίτα άρχισαν να ξεπουλούν τα κτήματα.
Η Πεπίτα ήταν παντρεμένη μ’ έναν δικηγόρο. Μετά τον χωρισμό της απ’ αυτόν άρχισε να πουλάει τα χωράφια. Πούλησε 200 στρέμματα σε κατοίκους του Αγίου Δημητρίου, στο Δημήτριο Λιαμπότη και τον Μάνη (του οποίου δεν γνωρίζουμε το μικρό του όνομα). Οι τελευταίοι έβαλαν τα χρήματα στο ταγάρι και κατέβηκαν στην Αθήνα. Η Πεπίτα τους έκανε πλούσιο τραπέζι στο σπίτι της και μετά τους πρόσφερε μπανάνες. Το αξιοσημείωτο είναι ότι οι άνθρωποι κοιτούσαν με περιέργεια τις μπανάνες, αφού δεν είχαν ξαναδεί τέτοιο φρούτο, μάλιστα ο Μάνης πήρε μια και άρχισε να την τρώει με τις φλούδες. Η αρχόντισσα του είπε αν ξαναφάει μπανάνα θα πρέπει να την καθαρίσει από τις φλούδες. Μετά τον χωρισμό της από τον δικηγόρο κατέληξε να μείνει στο Καραχουσεΐν μόνη της, παρέα με τις γάτες της.
Όταν πέθανε, δεν πήρε κανείς είδηση αλλά ούτε και τη ζήτησε κάποιος με αποτέλεσμα να την φάνε οι γάτες της!!!
Σήμερα το κτήμα ανήκει στο γιατρό Γεώργιο Κόρμπα από τη Λιβαδειά. Είναι μια φάρμα που εκτρέφει οικόσιτα ζώα και πουλερικά και καλλιεργεί καλαμπόκι,μποστάνια και βαμβακοφυτείες.
Ο άγιος Αθανάσιος είναι με τις Αλαλκομενές μία κοινότητα με πρόεδρο τον κύριο Πάνο Λύτρα. Τα δύο χωριά ανέκαθεν είχανε κοινωνικούς δεσμούς. Στις χαρές και τις λύπες ήταν μαζί. Επίσης, θυμάμαι τις γιαγιάδες που έρχονταν στην εκκλησία του χωριού μας τον Χειμώνα τυλιγμένες στους ώμους με μαύρες φλοκάτες και στο χέρι μια κουλούρα αγιοκέρι, που το έφτιαχναν μόνες τους και το κρατούσαν αναμμ σε όλή τη διάρκεια της θέιας λειτουργίας.
Σήμερα έχει ωραία σπίτια με κήπους και αυλές. Αλλά δυστυχώς ‘εχει πέσει σε μαρασμό, όπως όλα τα χωριά. Και τι κρίμα, διότι ήμασταν στην καρδι’α της Κωπαϊδας.
Αφιερωμένο στην γιατρό Νάνσυ Π. Λύτρα. Της εύχομαι να είναι καλά και δυνατή στο δύσκολο έργο της με την πανδημία.
Πηγές: Πανάγος Κουτσοβασίλης και Γεώργιος Κόρμπας