Μπορεί για τους περισσότερους από μας η περίοδος της πανδημίας να είναι περίοδος ατομικών, κοινωνικών και επαγγελματικών περιορισμών, άλλοι όμως έχουν το «ελεύθερο» να κινούνται ασύδοτα και ανεξέλεγκτα. Αναφερόμαστε στη βιομηχανία των αιολικών και των φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων, που έχουν μετατρέψει -και πάλι- τον Ελικώνα σε «θέατρο» νέων ενεργειακών δραστηριοτήτων.
Πριν από λίγες εβδομάδες, ξεκίνησε η επέκταση δύο παλιών, γειτονικών εγκαταστάσεων στις θέσεις «Σταυρός» και «Παλιοβούνα», προσθέτοντας άλλες πέντε ανεμογεννήτριες στις δύο υπάρχουσες. Η άμεση αντίδραση των πολιτών από τα γύρω χωριά (Κυριάκι, Αγία Άννα, Ελικώνα) και από τη Λιβαδειά σταμάτησε για λίγο τις εργασίες, καθώς εμποδίστηκε η πρόσβαση των μηχανημάτων στο χώρο των σχεδιαζόμενων έργων. Εκεί βρέθηκε και η δημοτική αρχή του δήμου Λιβαδειάς και δημοτικοί σύμβουλοι, που εξέφρασαν την αντίθεσή τους στο συγκεκριμένο έργο. Παρ’ όλα αυτά, αρκέστηκαν σε διαβουλεύσεις με το δασαρχείο, τις εισαγγελικές και αστυνομικές αρχές και με την εταιρεία, που -όπως ήταν αναμενόμενο- δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα, αφού για το επίσημο κράτος οι σφετεριστές των βουνών είναι οι «νόμιμοι» και όσοι αντιστέκονται οι «παράνομοι». Επιβεβαιώθηκε, δηλαδή, ότι στο «παιχνίδι» της τυπικής νομιμότητας οι εταιρείες θα είναι οι κερδισμένες και οι τοπικές κοινωνίες οι χαμένες.
Το έργο, πλέον, συνεχίζεται με τη συναίνεση των δασικών αρχών και με την προστασία της αστυνομίας και της εισαγγελίας και με όλους εμάς να μας πλημμυρίζει η ανησυχία για το αύριο, καθώς είναι πολύ πιθανό -μέσα στο καλοκαίρι- να βρεθούμε αντιμέτωποι ταυτόχρονα με πολλές νέες εγκαταστάσεις, που έχουν ήδη πάρει περιβαλλοντική αδειοδότηση (Τσίβερι, Μεγάλη Λούτσα, Καραμούντζι, Κορφούλα, Κορφή, Ζαγαράς), ορισμένες από τις οποίες και με θετική γνωμοδότηση του δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Λιβαδειάς. Από τα πράγματα, ανοίγει ξανά η συζήτηση για το πώς μπορούμε να σταματήσουμε αυτή την «επέλαση» και για το αν και με ποιες προϋποθέσεις η τοπική αυτοδιοίκηση θα σταθεί αρωγός στον αγώνα των τοπικών κοινωνιών και θα συμβάλλει σ’ αυτόν, κυρίως με έργα και δευτερευόντως με λόγια.
Ως προς τη δεύτερη επιδίωξη, η διαδικτυακή συζήτηση του Δικτύου Βοιωτών με τους αιρετούς του νομού στις 28/1/2021, η έκτακτη συζήτηση στο δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Λιβαδειάς στις 17/3/2021, η προγραμματισμένη συζήτηση στις 24/3/2021 (μετά από σχετικό αίτημα τεσσάρων συλλογικοτήτων και 100 πολιτών), καθώς και η συνεδρίαση της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Στερεάς στις 30/3/2021, αντί να διασκεδάσουν τις ανησυχίες μας, τις ενίσχυσαν.
Χωρίς να μπούμε σε αναλυτικό σχολιασμό των επιμέρους τοποθετήσεων βουλευτών, παρατάξεων και δημοτικών συμβούλων, καταγράφουμε τις βασικότερες επισημάνσεις, που τεκμηριώνουν αυτή μας την εκτίμηση:
- Το Δίκτυο Βοιωτών, καθώς και οι συλλογικότητες, οι φορείς και τα άτομα που το συγκροτούν αντιμετωπίζονται με επιφυλακτικότητα, που σε ακραίες περιπτώσεις εκδηλώνεται με επιθετικό τρόπο. Σε άλλες περιπτώσεις, ακολουθείται η λογική του μαστίγιου και του καρότου, διαχωρίζοντας τις συλλογικότητες και τους πολίτες σε «ακραίους» και «μετριοπαθείς» και στήνοντας τείχη απέναντι στους πρώτους («είμαστε απέναντι», ανέφερε η βουλευτής του νομού κ. Πούλου), με κριτήριο τη συμφωνία ή μη στο υλοποιούμενο μοντέλο της δήθεν «πράσινης ανάπτυξης». Καθόλου καλό δείγμα για θεσμικά πρόσωπα και φορείς που διακηρύττουν την αρχή «όλοι μαζί, μπορούμε».
- Μια από τις αιτίες της παραπάνω στάσης είναι η κριτική μας στη -διαχρονικά- ανεκτική και ενθαρρυντική θέση των δημοτικών αρχών στην πλειοψηφία των αιολικών και φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων που έχουν αδειοδοτηθεί και υλοποιηθεί, για την οποία δεν υπήρξε ίχνος αυτοκριτικής. Αναπάντητο έμεινε το ερώτημά μας για το τι θα πράξουν, την ώρα της υλοποίησης συγκεκριμένων εγκαταστάσεων, όσοι γνωμοδότησαν θετικά γι’ αυτές, ενώ απορία προκαλεί και η απουσία αναφοράς στα νέα θηριώδη φωτοβολταϊκά σε δασικές και χορτολιβαδικές εγκαταστάσεις του Ελικώνα (π.χ. στα χειμαδιά της ΔΕ Κορώνειας).
- Εξακολουθεί να απουσιάζει η αίσθηση της συνολικής ευθύνης του δήμου Λιβαδειάς, για τα όσα συμβαίνουν, τουλάχιστον, στα διοικητικά όριά του, καθώς επαναλαμβάνεται το ανεκδιήγητο επιχείρημα «υιοθετούμε τη γνώμη των τοπικών κοινωνιών», εννοώντας τα κατά τόπους τοπικά συμβούλια. Εκχυδαΐζουν την έννοια της δημοκρατίας, αγνοούν στην ουσία τις τοπικές κοινωνίες και μεταθέτουν σε ολιγομελή -μερικές φορές και μονοπρόσωπα- και αναρμόδια όργανα το βάρος αποφάσεων που αφορούν σε ενιαία φυσικά οικοσυστήματα, όπως ο Ελικώνας. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ειδική συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου, στις 24/3, όχι μόνο δεν υπήρξε κείμενο απόφασης, αλλά δεν κατατέθηκε κανένα ψήφισμα ή σχέδιο απόφασης, ούτε από τη διοίκηση του δήμου, ούτε από την αντιπολίτευση.
- Αρνούνται να παραδεχτούν ότι «το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι», ότι δηλαδή η ενεργειακή φρενίτιδα έχει αφετηρία διαχρονικές και διακομματικές κεντρικές πολιτικές στον τομέα της ενέργειας -με κυριότερη την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας-, που υποστηρίζονται με δημόσιες οικονομικές ενισχύσεις και με τη διαρκή συρρίκνωση της νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος. Επιπρόσθετα, υπεραμύνονται των διεθνών – ευρωπαϊκών δεσμεύσεων της χώρας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, προκειμένου να δικαιολογήσουν την αφωνία τους. Την ίδια ώρα, όταν τους ζητείται να υποστηρίξουν έμπρακτα την αντίσταση στα νέα έργα, δεν έχουν κανέναν ενδοιασμό να επικαλεστούν την τυπική νομιμότητα των έργων. Κάποια στιγμή, πρέπει να το αποδεχτούν: η εναντίωση στην ενεργειακή «φρενίτιδα» και η αποδοχή των πολιτικών που την επιβάλλουν είναι δύο «καρπούζια, που δε χωράνε στην ίδια μασχάλη».
- Μιλούν πολλοί για την υποτιθέμενη «πράσινη ανάπτυξη» και για την «πράσινη ενέργεια», σαν το αντίδοτο στα όσα συμβαίνουν. Όταν τους ζητάμε να μας περιγράψουν τι εννοούν, αδυνατούν να το κάνουν. Αλήθεια, τι άλλο χρειάζεται για να καταλάβουν αυτό που γνωρίζουν και οι πέτρες: ότι όλα όσα συμβαίνουν στις πλάτες μας, γίνονται στο όνομα της πράσινης ανάπτυξης; Ότι, δηλαδή, το μοντέλο της πράσινης ανάπτυξης που μας «σερβίρουν» είναι η αιτία του προβλήματος και όχι η λύση του, αφού -ό,τι και να έχει κανείς στο μυαλό του γι’ αυτήν- αποτελεί το βασικό εργαλείο στο «θεάρεστο» έργο του κράτους και των εταιρειών και όχι των κοινωνιών στην προσπάθειά τους να υπερασπιστούν τα αυτονόητα.
- Συνεχίζουν να καλλιεργούν την αυταπάτη της ιδανικής χωροθέτησης, όταν γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει σπιθαμή γης που να μην έχει στοχοποιηθεί και, συνήθως, χωρίς αναφορά στα μεγέθη, στην προκλητική παραχώρηση δημόσιας γης για κερδοσκοπική χρήση, στο μοντέλο της συγκεντρωτικής διαχείρισης και στην αδιάκοπη αδειοδότηση έργων ΑΠΕ, που πάει χέρι – χέρι με τη διαρκή ανάπτυξη νέων μονάδων ορυκτών καυσίμων (φυσικού αερίου), για την οποία η Βοιωτία έχει πικρή εμπειρία.
- Η διεκδίκηση ουσιαστικότερου ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης στην αδειοδότηση των έργων ΑΠΕ έχει νόημα μόνο στο βαθμό που αμφισβητείται το υφιστάμενο ενεργειακό μοντέλο και στο βαθμό που υπάρχουν συγκροτημένες θέσεις των ΟΤΑ, κάτι που δε συμβαίνει, όπως προαναφέρθηκε. Διαφορετικά, θα καταλήξει να είναι ένας μηχανισμός «παζαριού» ανταποδοτικών τελών, μεταξύ δήμων και εταιρειών, με ό,τι αυτό μπορεί να επιφέρει. Για να μην αναφερθούμε στην ανεκδιήγητη πρόταση να ισχύσει το κριτήριο της εντοπιότητας στην αδειοδότηση των εταιρειών.
- Δεν υπάρχει ενιαία στάση -και σίγουρα όχι από τη διοίκηση του δήμου- στη δίκαιη απαίτηση των πολιτών για έμπρακτη παρεμπόδιση των νέων έργων, καθώς επικαλούνται την τυπική νομιμότητά τους. Δεν εξηγούν, όμως, πώς θα σταματήσει αυτό το κακό, αν δεν αμφισβητηθεί στην πράξη η υπάρχουσα νομοθεσία και το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο. Νομίζουν ότι θα αλλάξουν οι κεντρικές επιλογές, με διαβήματα και με συναντήσεις στα υπουργικά γραφεία, χωρίς να στηριχτούν -σε όλα τα επίπεδα και με όλα τα μέσα των δήμων- οι κινητοποιήσεις των πολιτών; Καθόλου ενθαρρυντικός ακούστηκε στα αυτιά μας ο, εκ προοιμίου, προβληματισμός για το πόσες νομικές ενέργειες μπορεί να στηρίξει ο δήμος Λιβαδειάς, σε συνδυασμό με την απουσία οποιασδήποτε πρότασης για την πλατιά ενημέρωση και την κινητοποίηση των δημοτών.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, εκτιμούμε ότι υπάρχει ένα σοβαρό έλλειμμα συγχρονισμού του δήμου Λιβαδειάς (και των άλλων δήμων του νομού, φυσικά) με τις αγωνιστικές διαθέσεις των πολιτών, όπως ξεδιπλώνονται σιγά – σιγά, σε όλες τις πόλεις και τα χωριά. Επίσης, χωρίς να βάζουμε τους εαυτούς μας σε ρόλο αλάθητου κριτή, θεωρούμε απολύτως εύλογη την απαίτησή μας να αποσαφηνιστεί μέχρι ποιου σημείου και με ποια μέσα είναι διατεθειμένος ο δήμος να υποστηρίξει τις κινητοποιήσεις των συλλογικοτήτων και των τοπικών κοινωνιών.
Στο ερώτημα, που τίθεται πολλές φορές, αν πολίτες και δήμοι μπορούν να δώσουν αυτήν τη μάχη από το ίδιο χαράκωμα, απαντούμε ότι δεν εξαρτάται από εμάς. Εμείς θα είμαστε παρόντες παντού όπου μπορούμε και με όσες δυνάμεις διαθέτουμε -ξεπερνώντας δημιουργικά τις διαφορετικές οπτικές που μπορεί να έχουμε σε πολλά ζητήματα-, όπως έχουμε μάθει να κάνουμε πάντα όταν διακυβεύεται το μέλλον του τόπου μας.
ΔΙΚΤΥΟ ΒΟΙΩΤΩΝ ΚΟΝΤΡΑ ΣΤΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ «ΠΑΡΟΞΥΣΜΟ»
f/b: Δίκτυο Βοιωτών
Follow us:
